Humidity Control

  Οι κιθάρες είναι ξύλινες, και το ξύλο σαν υλικό είναι ευαίσθητο στις αλλαγές του κλίματος με αποτέλεσμα συχνά να κάνει ανεπιθύμητες κινήσεις. Αυτό για εμάς που ασκούμε αυτό το επάγγελμα είναι ένας "πονοκέφαλος" γιατί πάντα υπάρχει ο κίνδυνος η δουλειά που κάναμε πάνω σε ένα όργανο να χαλάσει επειδή αυτό επέστρεψε σε ένα μη ελεγχόμενο κλιματικά περιβάλλον. Είναι εντελώς αδικαιολόγητο να ακούγεται σχόλιο από τον πελάτη του τύπου : "πήγα την κιθάρα μου για σέρβις και έπαιζε πολύ καλά, αλλά μετά από μια εβδομάδα έτριζε πάλι, δεν μου κάναν καλή δουλειά" . Αν έγινε κάτι τέτοιο υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να φταίτε εσείς και η άγνοιά σας και όχι το service που σας κάνανε.

   Γιατί τα όργανα κινούνται; τι φταίει ; Δύο πράγματα, οι αλλαγές στη θερμοκρασία και οι αλλαγές στην υγρασία. Οι αλλαγές της θερμοκρασίας είναι εύκολο να γίνουν αντιληπτές στο πως επηρεάζουν ένα όργανο. Συστέλλεται και διαστέλλεται με αποτέλεσμα να βλέπουμε αλλαγές στη θέση του μανικιού πιο συχνά αλλά και σε άλλα μέρη του οργάνου. Άρα η έκθεση ενός μουσικού οργάνου σε έντονες αλλαγές θερμοκρασίας εγκυμονεί προβλήματα στην απόδοσή του. Ο κανόνας είναι απλός : να ζει μαζί σας σε δωμάτια με φυσιολογική θερμοκρασία αποφεύγοντας όσο είναι δυνατό την έκθεσή του σε χώρους πολύ ζεστούς ή πολύ κρύους.

   Εκεί που έχω δει να υπάρχει πολύ μεγάλη άγνοια κινδύνου στους Έλληνες μουσικούς είναι το θέμα της υγρασίας. Το ποσοστό του νερού στον αέρα που ζει το όργανο παίζει τεράστιο ρόλο στην εξέλιξη και την σταθερότητά του. Στη χώρα μας όταν μιλάνε για ρύθμιση υγρασίας ουσιαστικά μιλάν μόνο για αφύγρανση - είναι και πολύ της μόδας η πώληση αφυγραντήρων. Όμως πολύ συχνά, με την κλιματική αλλαγή, υπάρχει πλέον ξηρασία γύρω μας, η Ελλάδα "Αφρικανοποιήται" σιγά-σιγά, πράγμα που ελάχιστοι γνωρίζουν κι ακόμα πιο ελάχιστοι μπαίνουν στη διαδικασία να ασχοληθούν με την λύση αυτού του προβλήματος. Δεν φτάνει λοιπόν που υπάρχει πλέον υπαρκτή ξηρασία γύρω μας, προστίθενται σε αυτήν η δράση των κλιματιστικών και των αφυγραντήρων με συχνά πολύ οδυνηρά αποτελέσματα για τις κιθάρες σας. Καπάκια αφυδατωμένα που έχουν υποχωρήσει προς τα μέσα και έχουν κολλήσει τις χορδές πάνω στην ταστιέρα, ανεξήγητα σπασίματα που "έγιναν μόνα τους'', τάστα που ξαφνικά σου κόβουν το χέρι στις άκρες τους, ταστιέρες με μη μετρήσιμα σχήματα, μικρές ρωγμές, βυθίσεις κτλ. Όλο και πιο συχνά τα βλέπω πάνω στον πάγκο μου και η αντιμετώπιση και επισκευή των φαινομένων συχνά δεν είναι ούτε φτηνή ούτε και εύκολη.

   Γιατί συμβαίνει αυτό; Πως επηρεάζει το ποσοστό της υγρασίας τις κιθάρες σας ; Το ξύλο σαν υλικό έχει την εξής ιδιότητα : αν βρεθεί σε πιο υγρό χώρο από αυτό που έχει συνηθίσει παίρνει νερό μέσα του και "φουσκώνει" και αν βρεθεί σε πιο στεγνό χώρο από αυτό που έχει συνηθίσει αποβάλει νερό και συρρικνώνεται, ελαττώνεται η μάζα του. Οι καλοί οργανοποιοί γνωρίζουν καλά το φαινόμενο και φροντίζουν να αποθηκεύουν και να εκπαιδεύουν τη ξυλεία τους σε έναν μέσο όρο υγρασίας λίγο προς το στεγνότερο (40-45%) γιατί το ξύλο αντιδράει καλύτερα στο να πάρει νερό παρά στο να βγάλει από μέσα του. Ένα κλασικό λάθος που μπορεί να γίνει σε μια κατασκευή είναι να φτιαχτεί το όργανο σε ένα υπόγειο με υψηλά επίπεδα υγρασίας και μόλις πουληθεί και πάει σε ένα σπίτι με ξηρασία αυτό να σπάσει, να "ανατιναχτεί".

   Αντιδράν όλα τα όργανα στις αλλαγές του κλίματος ; όχι - άλλα περισσότερο, άλλα λιγότερο, άλλα καθόλου, και αυτό δεν έχει να κάνει με το αν το όργανο είναι ακριβό ή φτηνό, έχει να κάνει με ένα σωρό λεπτομέρειες που αφορούν την κατασκευή και αποθήκευση του οργάνου αλλά κυρίως στο ότι κάθε κομμάτι ξύλου έχει μια δικιά του μοναδική συμπεριφορά. Μπορεί κάποιος να έχει δύο ολόιδιες κιθάρες και η μια να κινείται και η άλλη όχι. Επομένως οποιοδήποτε σχόλιο τύπου "εγώ δεν δίνω σημασία σε αυτά και οι κιθάρα μου είναι μια χαρά" είναι εντελώς άστοχο διότι είτε συμπτωματικά έτυχε το όργανο αυτό να ζει σε καλές συνθήκες, ή συμπτωματικά έτυχε αυτό το όργανο να μην επηρεάζεται ενώ το άλλο που θα πάρεις θα επηρεάζεται, ή ακόμα χειρότερα, το όργανο έχει ήδη αρχίσει να παραμορφώνεται και εσύ δεν το έχεις πάρει χαμπάρι.

    Υπάρχουν λοιπόν δύο επιλογές, η εύκολη και η δύσκολη. Η εύκολη είναι να μην ασχοληθείς με αυτό το θέμα και ότι θέλει ας γίνει. Αυτό κάνουν και οι περισσότεροι ούτως η άλλως, και πολλές φορές δουλεύει με την έννοια ότι θα ρυθμίζεις μόνος σου το μανίκι που και που , θα κάνει και καμιά μεταβολή το όργανο σιγά σιγά που θα την συνηθίσεις και θα έχεις ξεχάσει πως έφυγε αυτό από το service, και οκ τα βολεύεις, και να κινηθεί λιγάκι θα προσαρμοστείς. Σου στερώ όμως το δικαίωμα να γκρινιάξεις για το "service που χάλασε μόνο του" ή να κλάψεις αν η κιθάρα σου σπάσει μόνη της ή μου την έφερες για ένα set up μόνο και ξαφνικά σου ζητάω ένα σωρό λεφτά και χρόνο για να την επισκευάσω. Η δεύτερη επιλογή, η δύσκολη, είναι να μπεις στη διαδικασία να σταθεροποιήσεις το κλίμα που ζει η κιθάρα σου με μηχανήματα και προϊόντα που τοποθετούνται μέσα στην θήκη του οργάνου.

   Humidity Control, πως γίνεται : Νόμος η χρήση αξιόπιστου υγρομέτρου ώστε ότι κάνεις να είναι μετρήσιμο. Μπορείς να προμηθευτείς της D'addario το PW-HTS και να το τοποθετήσεις στον χώρο που ζουν οι κιθάρες σου να δεις που βρίσκεσαι. Αν είσαι πελάτης μου και έχεις ήδη κάποιο θα πρέπει να μου το φέρεις για έλεγχο αν μετράει σωστά. Κυκλοφορούν πολλά υγρόμετρα που μετράν εντελώς λάθος, στο χώρο μου έχω αρκετά και μέσα και έξω από το εργαστήριο και υπάρχει σε κάποιο ακόμα και 10% απόκλιση - αυτό είναι πολύ.

   Η ιδανική τιμή είναι το 45% . Αν κατέβει το 40% ή ανέβει το 60% απαιτείται ρύθμιση του χώρου με κάποιο μηχάνημα ύγρανσης ή αφύγρανσης. Αν έχετε υγρασία προμηθευτείτε έναν αφυγραντήρα που να ταιριάζει με τα τετραγωνικά του χώρου σας και μην εμπιστεύεστε το δικό του υγρόμετρο αλλά αυτό που ξέρετε πως μετράει σωστά. Πολλές φορές είχαμε προβλήματα από "τεχνητή ξηρασία" που προκάλεσαν κλιματιστικά και αφυγραντήρες. Αν έχετε ξηρασία θα πρέπει να προμηθευτείτε έναν υγραντήρα. Υπάρχουν διαφόρων τύπων υγραντήρες, τους έχω χρησιμοποιήσει όλους και σας συμβουλεύω τα εξής : Πάρτε υγραντήρα υπερήχων με όσο μεγαλύτερο καζάνι νερού γίνεται, μην πάρετε έναν φτηνό και γεμίζετε συνέχεια το δοχείο του, θα τον παρατήσετε. Πάλι να ταιριάζει με τα τετραγωνικά του χώρου σας. Να είναι υπερήχων ώστε να μην εξατμίζει βραστό νερό, πράγμα ανυπόφορο το καλοκαίρι. Αν υπάρχει κλιματιστικό ένας απλός υγραντήρας υπερήχων μάλλον δεν θα σας καλύψει τους θερμούς μήνες, το κλιματιστικό θα τον νικάει και δεν θα έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στο εργαστήριο χρησιμοποιώ υγραντήρα με έλικα για να αντισταθμίσω τη δράση του κλιματιστικού (έχω της Refin Air το DF-2901C αλλά υπάρχουν και από άλλη εταιρία ανάλογοι).

   Τώρα για αυτούς που παίρνουν τις κιθάρες εκτός σπιτιού και θέλουν να αποφύγουν τις ανεπιθύμητες παρενέργειες θα πρέπει να γίνει προστασία με προϊόντα θήκης. Θα πρέπει να βάλετε μέσα της ένα έγκυρο υγρόμετρο για να βλέπετε τι κάνετε. Ποτέ στα τυφλά. Αν έχετε να αντιμετωπίσετε έντονη ξηρασία θα πρέπει να βάζετε μέσα (και οπωσδήποτε αυτοί που έχετε ακουστικά όργανα) ένα προϊόν σαν της Planet Waves το GH. Αν έχετε πότε υγρασία και πότε ξηρασία το σύστημα 2 Way της Planet Waves είναι μια καλή πρόταση. 
Αν σκεφτήκατε να μην αγοράσετε μηχανήματα και να έχετε μονίμως την κιθάρα στην θήκη να λάβετε υπόψη πως αν ο αέρας του σπιτιού σας είναι πολύ μακρυά από αυτό που πρέπει τότε τα σακουλάκια του 2 way θα χαλάν γρήγορα και θα θέλετε μια περιουσία για να τα αλλάζετε ενώ θα αδυνατούν πολλές φορές να αντιμετωπίσουν την επίμονη ξηρασία. Επίσης ένα όργανο κλεισμένο συνέχεια στην θήκη σκεβρώνει και εξατμίζονται πάνω του και οι ιδρώτες των χεριών σας.

   Η αιτία που έκατσα και έγραψα αυτό το άρθρο είναι πως η κλιματική αλλαγή είναι έντονη τα τελευταία χρόνια και πολλούς θα σας πιάσει στον ύπνο. Για μένα όλο αυτό είναι μια φασαρία, μακάρι να μην χρειαζόταν να λέω και να ξαναλέω αυτά τα πράγματα, αλλά υπάρχει πρόβλημα και τα προβλήματα θέλουν λύσεις.

Το σύστημα 2-Way τοποθετημένο

D’addario PW-HTS

Planet Wanes GH